***** سردار كرمانج لهاك خان سالار جنگ *****

معروف به سالار جنگ فرزند امیر لطف‏اللَّه خان شعاع‏الملك و برادرزاده‏ى امیرمؤید سوادكوهى، در حدود 1275 در الشت سوادكوه مازندران متولد شد. پس از انجام تحصیلات مقدماتى، براى ادامه‏ى تحصیل به روسیه اعزام شد و در آكادمى نظامى فرونزه در رشته‏ى توپخانه فارغ‏التحصیل گردید و پس از مراجعت به ایران، با درجه‏ى سلطانى در قزاقخانه مشغول خدمت شد. در 1300 امیرمؤید سوادكوهى عموى او، در مازندران سر به طغیان برداشت كه پس از شكست از قواى دولتى، مورد عفو قرار گرفته و در تهران تحت نظر قرار گرفت و در نتیجه سلطان لهاك خان هم به تهران انتقال یافت و در عشرت‏آباد تحت نظر سرتیپ جان‏محمد خان به فرماندهى یك گروهان منصوب شد.


 پس از اینكه در اوایل 1304 سرتیپ جان‏محمد خان به فرماندهى لشكر شرق منصوب شد، سلطان لهاك خان را نیز به آن لشكر انتقال داد و فرماندهى پادگان مراوه تپه را به او واگذار كرد. لهاك خان دو سالى در آنجا بود ولى رفتار تند و خشن فرمانده‏ى لشكر، او را عاصى كرد و از طرفى دو تن از عموزادگان او به نام‏هاى عباس‏خان سهم‏الممالك و اسداللَّه خان هژبرالسلطان در گرگان تیرباران شدند. لهاك خان نیز نسبت به جان خود بیمناك گردید. چون افراد ساخلوى او چندین ماه حقوق نگرفته بودند، آن را بهانه قرار داد و با نیروى خود عصیان نمود. پرچم سرخ برافراشت و مرامنامه‏اى به اسم «پاداش» منتشر ساخت و به رعایا وعده‏ى تقسیم املاك را داد و مرام خود را پاداشیزم نام نهاد.
وى با قواى تحت فرماندهى خود وارد بجنورد شد و مرام و مسلك خود را با نیروى نظامى مقیم در بجنورد در میان نهاد. عده‏اى با او موافقت كردند و عده‏اى از در مخالفت درآمدند. در نتیجه در بجنورد دستور اعدام 12 صاحب‏منصب را صادر كرد و همه‏ى آنها را تیرباران نمود و با نیروى خود به سمت خراسان حركت كرد. موضوع قیام لهاك خان به تهران منعكس گردید. دو هنگ مجهز یكى به فرماندهى سرهنگ كیكاوسى و دیگرى به فرماندهى یاور ضرابى به سرعت به تعقیب شورشیان پرداختند. نیروى هوائى نیز با چند طیاره آنها را زیر گلوله گرفت. در قوچان چون از هر طرف نیروى دولتى آنها را محاصره نموده بود، ناچار لهاك خان و پرسنل او از مرز باچگیران وارد شوروى شدند و سلاح‏هاى خود را به نظامیان شوروى تحویل دادند. چند روز بعد رضاشاه در معیت عده‏اى از نظامیان وارد مشهد شد. ابتدا سرتیپ جان‏محمد خان فرمانده‏ى لشكر را خلع درجه و اخراج نمود، سپس سرتیپ امان‏اللَّه جهانبانى را به فرماندهى لشكر شرق منصوب ساخت. پس از برقرارى نظم در شهر مشهد و پرداخت حقوق معوقه‏ى افسران و درجه‏داران، وارد بجنورد شد و در آنجا یك دادگاه فوق‏العاده‏ى نظامى به ریاست سرتیپ جهانبانى تشكیل داد و امریه صادر كرد كلیه همدستان و همكاران لهاك خان محاكمه شوند. دادگاه ظرف 24 ساعت، هشتاد نفر از همكاران را محكوم به اعدام نمود ولى رضاشاه فقط اجازه به اعدام ده نفر داد و بقیه را به حبس‏هاى كوتاه‏مدت تبدیل نمود.اما سرنوشت لهاك خان پس از ورود به خاك شوروى بسیار دردناك بود. مدت‏ها در سیبرى در زندان بسر مى‏برد و بعد او را به كار اجبارى واداشتند و سالیان دراز در نهایت عسرت و سختى در آنجا زندگى مى‏كرد. وقتى كه خروشچف عفو عمومى صادر كرد، او هم از زندان آزاد شد و اقداماتى از طرف خانواده‏ى او در ایران براى بازگشت به كشورش آغاز شد، ولى آنهم مدتى طول كشید تا سرانجام در اثر تلاش تهمورس آدمیت وزیرمختار وقت در مسكو و با تمهید او، مقدماتى انجام گرفت و در 1340 یعنى پس از سى و پنج سال دورى، به ایران بازگشت و پس از چند سال به بیمارى سكته‏ى قلبى درگذشت. لهاك خان باوند مردى فوق‏العاده زیبا و متهور و تحصیلكرده بود.